Καρλ Ντράγιερ. Θα τον χαρακτήριζε ο κινηματόγραφος του πάθους και της αίσθησης. Δανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος, του κινηματογράφου με μεγάλη φήμη αλλά και ταινίες που άφησαν εποχή στην ιστορία της 7ης τέχνης

Καρλ Ντράγιερ.  Θα τον χαρακτήριζε ο κινηματόγραφος του πάθους και της αίσθησης. Δανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος,  του κινηματογράφου  με μεγάλη φήμη αλλά και ταινίες που άφησαν εποχή στην ιστορία της 7ης τέχνης

 Καρλ Ντράγιερ- ένα κείμενο του Κωνσταντίνου Γαβρόγλου

Είχε όνειρα για μεγάλα πράματα στον κινηματογράφο. Το κανονικό του όνομα είναι Καρλ Θίοντορ Ντράγιερ, γεννημένος στην Κοπεγχάγη τον Φεβρουάριο του 1889 και θεωρείται ένας από του σημαντικότερους καλλιτέχνες που υπηρέτησαν την 7η τέχνη.  Το όνομα του το πήρε από τον μπαμπά του Καρλ Θίοντορ Ντράγιερ. Η μαμά του λεγόταν Τζοζεφίνα Νίλσον, και ο μπαμπάς του Καρλ Θίοντορ Ντράγιερ.   Τα παιδικά του χρόνια ήταν περίεργά, τα πέρασε σε ορφανοτροφείο καθώς οι βιολογικοί του γονείς δεν ήταν παντρεμένοι. Μέχρι δύο χρονών έζησε σε ορφανοτροφείο και ύστερα υιοθετήθηκε από τον Καρλ Θίοντορ Ντράγιερ και την σύζυγο του Μαρία. Από νεαρή ηλικία ξεκίνησε να δουλεύει σαν δημοσιογράφος στην εφημερίδα   Berlingske Tidende, αλλά και σαν αεροσυνοδός, μια δουλειά που του άρεσε πολύ.  Το επάγγελμα του δημοσιογράφου τον βοήθησε   στην μετέπειτα καριέρα του καθώς δημοσίευε σε εφημερίδες ιδέες του Για ταινίες. Το 1913 ξεκινά την καριέρα του στον κινηματογράφο γράφοντας σενάρια.  Προσλήφθηκε από μια εταιρεία παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών όπου κι έμαθε να κάνει μοντάζ σε ταινίες,  ενώ την διετία 1918 – 1919 ξεκινά να σκηνοθετεί κινηματογραφικές ταινίες όπως, ο πρόεδρος. Από το 1919 έχει  Γράψει την δική του ιστορία στο χώρο του κινηματογράφου. Όμως, εκτός από την Δανία, έζησε στο Βερολίνο της Γερμανίας και στο Παρίσι της Γαλλίας, στην Σουηδία, αλλά και στην Αφρική. Ασχολήθηκε ιδιαιτέρως με την μουσική κωμωδία, το ιστορικό δράμα, και τις ταινίες Βαμπίρ, ενώ υπήρξε ένας από τελευταίους εκπρόσωπους του Βωβού Κινηματογράφου, ενώ πραγματοποίησε διασκευές αρκετών μυθιστορημάτων.  Αρκεί να θυμηθούμε τις ταινίες του: Ο πρόεδρος με τον Χάλβαρντ Χοφ, τον Έλιθ Πίο, Γιακόμπα  Τζέσσεν κ.α. Η ταινία έκανε πρεμιέρα τον Φεβρουάριο του 1919. The parson’s widow το 1920 με την Hildur Carlberg, τον Ίναρ Ροντ, την Γκρέτα Άλμροτ, Leaves from a satan’s book το 1921 με τους Χέλκι Νίσσεν, Χάλβαρντ Χοφ,  Γιάκομπ Τέξιερ κ.α. Το Love on one another το 1922 οποίο γυρίστηκε στο Βερολίνο της Γερμανίας,  με τους Wladimir Gaidarow, Αντέλ Ρόιτερ-Άιχμπεργκ, την Polina Piekowska,  κ.α. Το Once up on a time το 1922, το Michael με τους Βάλτερ Σλέζακ, τον Μαξ Άουζινγκερ, την Νόρα Γκρέγκορ, κ.α. Το master of the house το 1925 με τον Γιοχάνες Μάιερ, την Άστριντ Χολμ, την Ματίλντε Νίλσεν, κ.α. Το The Bride of Glomdal το 1926 με τον Ίναρ Σίσενερ, τον  Χάραλντ Στόρμοεν, τον Tove Tellback, κ.α. Το Πάθος της Ζαν Ντ’ Αρκ το 1928, με την Ρενέ Φαλκονετί, τον  Εζέν Σιλβέν, κ.α. Το Βαμπίρ το 1932 με τον Nicolas de Gunzburg, τον Maurice Schutz, την Ρένα Μάντελ, κ.α. Το The day of wrath το 1943 με την Lisbeth Movin, τον Θορκίλντ Ροόσε, την Σίγκριντ Νάιενταμ, κ.α. Το Two people το 1945, με τον Γκιόργκ Ρίντεμπεργκ, την Wanda Rothgardt, κ.α. Το The word το 1955 με την Ann Elisabeth Rud, την Susanne Rud, τον Έινερ Φέντερσπιλ, κ.α. Το Τζέρτρουντ το 1964, με την Νίνα Πενς Ρόουντ, τον Μπρεντ Ρόουθ, τον Άξελ Στρόμπιε, κ.α. Το  Τζέρτρουντ ήταν η τελευταία ταινία του Καρλ Ντράγιερ.  Είχε ως πρωταρχικό στοιχείο το συναίσθημα. Έχασε την βιολογική του μητέρα σε ηλικία 2 ετών, ενώ ο ίδιος έφυγε από την ζωή το 1969. Σε αυτό το σημείο θα άξιζε να μιλήσουμε για κάποιες ταινίες του, όπως το The days in wrath οποίο βασίζεται στο θεατρικό έργο Anne Pedersdotter του νορβηγού  συγγραφέα Χανς Βιρ Γένσεν. Η Anne Pedersdotter ήταν σύζυγος του Άμπσαλον Μπέντερσεν και πιστευόταν πως ήταν μάγισσα. Η ταινία ασχολείται με μαγγανείες της δεκαετίας του του 1960 και του 1970. Η ταινία εξηγεί πως οι ανθρώπινες σχέσεις είχαν ως τελική κατάληξη την κατηγορία  για μαγγανείες. Ασχολείται με την περίπτωση της Χέρλοφ Μάρθε φίλος της μητέρας της Άννι οποία είναι άρρωστη. Η Άννι  ερωτεύεται τον Μάρτιν και με αφορμή αυτή την σχέση καταστρέφεται η σχέση με την μητέρα της, Μέρετ. Έκανε πρεμιέρα τον Νοέμβριο του  1943 στην Κοπεγχάγη,  και τον Νοέμβριο του 1946 στο Λονδίνο της Αγγλίας  Το πάθος της Ζαν ντ’ Αρκ είναι γυρισμένη στο Παρίσι το 1927. Η ταινία Το πάθος της Ζαν ντ’ Αρκ γυρίστηκε στο Παρίσι το 1927  και πρόκειται για μια ταινία οποία παίζει με τις αποχρώσεις των συναισθημάτων και η αντίθεση των χρωμάτων δημιουργούν μια ιδιαίτερη ταινία συναισθημάτων οποία χαρακτηρίστηκε ως <<ταινία του μέλλοντος>>, και έκανε πρεμιέρα τον Απρίλιο του 1928 στην Κοπεγχάγη. Στην Δανία αρχικά πίστευαν πως πρόκειται για μια ταινία ασυνήθιστης τέχνης και μέτριας επιτυχίας. Όμως, όσοι άσκησαν κριτικοί πάνω στην ταινία, όπως ο σκηνοθέτης Ζαν Κοκτό είχαν αντίθετη άποψη, καθώς ο σκηνοθέτης είχε εκφράσει την άποψη πως πρόκειται  για ένα ιστορικό έγγραφο που δεν υπάρχει στην ιστορία του κινηματογράφου, όμως η κριτική της ταινίας παραμένει αμφίσημη, κι έτσι χαρακτηρίστηκε ως ταινία του μέλλοντος.  Όμως έκανε και μικρού μήκους ταινίες, όπως το Good Mothers οποίο έκανε πρεμιέρα τoν 1942, το seventh age οποίο σκηνοθετήθηκε από τον Άντον Τόρμπεν, και το  The Fight against Cancer  οποία έκαναν πρεμιέρα τον Απρίλιο του 1947, ενώ τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς κάνει πρεμιέρα η ταινία μικρού μήκους Danish Village Church. Τον Μάιο του 1948 κάνει πρεμιέρα η μικρού μήκους ταινία  They Caught the Ferry. Τον Ιανουάριο του 1949 κάνει πρεμιέρα η μικρού μήκους ταινία Radio’s childhood, και τον Μάρτιο του 1950 έκανε έκαναν πρεμιέρα οι μικρού μήκους ταινίες The Storstrøm Bridge, και Shakespeare and Kronborg. Το Μάιο του 1954 κάνει πρεμιέρα The Rebuilding of Rønne and Nexø, ταινάι στην οποία ο Καρλ Ντράγιερ δημιουργεί το σενάριο, ενώ τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς κάνει πρεμιέρα το  A Castle within a Castle, ταινίες όπου ο Καρλ Ντράγιερ  κάνει την σκηνοθεσία και δημιουργεί το σενάριο.  Τέλος τον Ιούνιο του 1956 κάνει πρεμιέρα το  Something About the North. Ο Καρλ Ντράγιερ το 1941 γνώρισε τον σεναριογράφο   Μόγκενς Σκοτ-Χάνσεν οποίςο βοήθησε τον δανό σκηνοθέτη στην δημιουργία της ταινίας  The day of wrath. Στην ταινία Good Mothers εκτός από σκηνοθέτης ήταν διευθυντής φωτογραφίας.  Επίσης ήταν διευθυντής φωτογραφίας στην ταινία Day of wrath, στην ταινία They Caught the Ferry, στο The Storstrøm Bridge, στο Thorvaldsen, και στο Shakespeare and Kronborg. Έγραψε σενάριο για τις ταινίες Water from the land, το The Rebuilding of Rønne and Nexø όσο βρισκόταν στην Βαλτική. Το The seventh age τον Φεβρουάριο 1946.   Το  The Danish Village Church τον Ιούνιο του 1946. Για την ταινία  The Fight against Cancer τον Αύγουστο του 1946. Τον Δεκέμβριο του 1946 υπογράφει συνεργασία με βρετανική εταιρεία παραγωγής και   καταπιάνεται με την δημιουργία της ταινίας Maria Stuart, μια ταινία που δεν ολοκληρώθηκε. Το Αύγουστο του 1947 συναντιέται με τον δημιουργό του μουσείου Thorvaldsen, τον Sigurd Schultz, και γράφει το σενάριο της ομώνυμης ταινίας. Τον Σεπτέμβριο του 1947 γράφει το σενάριο της ταινίας  The Storstrøm Bridge. Το 1950 γράφει τελειώνει το σενάριο της ταινίας του αναφορικά με τον Χριστό, ταινία οποία δεν κυκλοφόρησε ποτέ.   Τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς γράφει το σενάριο μιας ταινίας οποία δεν κυκλοφόρησε ποτέ. Τον Οκτώβριο του 1951 γράφει το σενάριο της ταινίας Something About the North και ξεκινά της δημιουργία της ταινίας The word (ordet).  Το 1943 υπογράφει συμφωνία με την σουηδική εταιρεία κινηματογραφικών ταινιών Σβενκ φεύγοντας  για κάποιο διάστημα από την Δανία. Το 1948 ταξιδεύει στην Αμερική για δύο μήνες. Τον Ιούνιο του 1949 αποσύρεται για κάποιο διάστημα από την ταινία Shakespeare and Kronborg  τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς υπογράφει συνεργασία με την εταιρεία παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών Blevins Davis  για την ταινία του σχετικά με τον Χριστό, ταξίδεψε στην Παλαιστίνη    για να κάνει έρευνες σχετικά με την ομώνυμη ταινία, ενώ τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς λήγει η συνεργασία του με την δανέζικη εταιρεία παραγωγής  Dansk Kulturfilm όπου για λογαριασμό της είχε ταξιδέψει στην Αμερική, ενώ  την ίδια χρονιά βρίσκεται πάλι στην Αμερική και γράφει την ταινία σχετικά με τον χριστό. Το Φεβρουάριο του 1952 το υπουργείο δικαιοσύνης της Κοπεγχάγης τον προσλαμβάνει να διευθύνει τον κινηματογράφο Dagmar, όπου και αναλαμβάνει μέχρι τον Μάρτιο του 1968, όποτε και έφυγε από την ζωή.   Το 1959 υπογράφει συνεργασία του με την δανέζικη εταιρεία παραγωγής  Dansk Kulturfilm να κάνει μικρού μήκους ταινίες έναντι του ποσού των 90,000 κορωνών Δανίας, δηλαδή 8,97 ευρώ η ταινία. Τέλος, έφυγε από την ζωή τον Μάρτιο του 1968. Για την ζωή του στην Αφρική δεν γνωρίζουμε πολλά. Ταξίδεψε εκεί με έναν Ιταλό δημοσιογράφο σκοπεύοντας να κάνει ταινία. Πήγαν στην Σομαλία για να γυρίσουν την ταινία L'Homme ensablé, σε σενάριο που δημιούργησε με  τον Ιταλό δημοσιογράφο Ernesto Quadrone.  Οι συνθήκες γυρισμάτων στην Αφρική ήταν πολύ δύσκολες, με αποτέλεσμα να πάνε στο Τορίνο της Ιταλίας για εύρεση χρημάτων. Έδωσε μια συνέντευξη στο περιοδικό la stampa   χωρίς να διευκρινίσει τους λόγους όπου έζησε στην Αφρική. Μετά το ταξίδι του στο Τορίνο επέστρεψε στην Αφρική, όμως, μαζί με τον Ιταλό δημοσιογράφο   έπεσαν θύμα της αρρώστιας Ελονοσία. Ο Καρλ Ντράγιερ αγαπούσε πολύ την φύση και το περιβάλλον, με αποτέλεσμα να εξοικειωθεί αρκετά με συγκεκριμένα δέντρα στην πρωτεύουσα της Σομαλίας, Μοκατίσου, αλλά και στο Κισμάγιο. Στην Αφρική δεν έζησε πολύ όμορφες εμπειρίες, κι έτσι έφυγε. Τέλος πιστεύεται πως είχε ταξιδέψει και σε κάποιες χώρες της Ασίας, όπως το Θιβέτ. Ο δανός σκηνοθέτης Λαρς Φον Τρίερ παραδέχτηκε την επιρροή του από τον Καρλ Ντράγιερ, και πως έτσι οδηγήθηκε στην δημιουργία του έργου Μήδεια το 1988 βασιζόμενος στο σενάριο του Καρλ Ντράγιερ, προσαρμογή βασισμένη στην ομότιτλη ευριπίδεια τραγωδία. Εν κατακλείδι ο Καρλ Ντράγιερ υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες που υπηρέτησαν την 7η τέχνη και τον βουβό κινηματόγραφο.  Συμπεραίνουμε πως ήταν ένας καλλιτέχνης οποίος είχε ταξιδέψει  για την δουλειά του σε πολλές χώρες του κόσμου.          

 Αρθρογράφος: Kostas Fantasy

https://www.carlthdreyer.dk/en/carlthdreyer/about-dreyer/biography/biography-extended

https://monoskop.org/images/5/50/Kingslake_Rudolf_1953_Petzvals_Lens_and_Camera.pdf

https://muse.jhu.edu/book/13654

file:///C:/Users/USER/Downloads/A_Cinema_of_Passion_Carl_Th_Dreyer_an_in.pdf

https://www.semanticscholar.org/paper/%E2%80%98ORDET%E2%80%99-BY-CARL-THEODOR-DREYER-A-KIERKEGAARDIAN-Theodor/298fbf7fbec80a9d9e337d3fb72fc9b978b1d3a6

https://www.carlthdreyer.dk/en/carlthdreyer/about-dreyer/biography/script-consultant

https://www2.bfi.org.uk/sites/bfi.org.uk/files/downloads/bfi-press-release-the-passion-of-carl-dreyer-a-complete-retrospective-at-bfi-southbank-2012-02-15.pdf

https://nordics.info/show/artikel/carl-theodor-dreyer-1889-1968/

https://www.carlthdreyer.dk/en/carlthdreyer/about-dreyer/biography/aviator

https://www.carlthdreyer.dk/en/carlthdreyer/about-dreyer/workplaces/nordisk-films-kompagni

https://www.carlthdreyer.dk/en/carlthdreyer/about-dreyer/biography/script-consultant

https://cinemascandinavia.files.wordpress.com/2014/05/carl-dreyer-plain.pdf

https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/10073023/1/ThomsonSlow%20Cinema%20Thomson%20Slow%20Pulse%20of%20the%20Era.pdf

https://silentlondon.co.uk/tag/carl-theodor-dreyer/

https://www.commonwealmagazine.org/films-carl-dreyer

https://www.commonwealmagazine.org/films-carl-dreyer

https://www.carlthdreyer.dk/en/carlthdreyer/films/features/president

https://silentfilm.org/the-parsohttps://archive.org/details/silent-leaves-from-satans-bookns-widow/

https://www.moma.org/momaorg/shared/pdfs/docs/press_archives/6630/releases/MOMA_1988_0133_138.pdf

https://mcf.gr/en/el-3478/

https://www.dfi.dk/viden-om-film/filmdatabasen/film/du-skal-aere-din-hustru

https://www.carlthdreyer.dk/en/carlthdreyer/films/features/love-one-another

https://silentfilm.org/the-parsons-widow/

https://www.carlthdreyer.dk/en/carlthdreyer/films/features/bride-glomdal

https://www.britannica.com/topic/La-Passion-de-Jeanne-dArc

https://www.themoviedb.org/movie/779-vampyr-der-traum-des-allan-grey

http://courses.washington.edu/crmscns/Vampyr.pdf

https://www.dfi.dk/en/viden-om-film/filmdatabasen/film/vredens-dag

https://repositories.lib.utexas.edu/bitstream/handle/2152/83125/Day%20of%20Wrath%20%281943%29%20-%20Not%20Even%20Past.pdf?sequence=2&isAllowed=y

https://www.criterion.com/films/441-ordet

http://csac.buffalo.edu/gertrud.pdf

https://www.britannica.com/topic/The-Word-1955-film

https://www.france24.com/en/20161014-passion-joan-arc-carl-dreyer-cinema-paris-cinematheque-falconetti

https://www.carlthdreyer.dk/en/carlthdreyer/about-dreyer/film-style/dreyer-generation

https://thehandgrenade.wordpress.com/2014/03/13/the-passion-of-joan-of-arc-la-passion-de-jeanne-darc/

https://thehandgrenade.wordpress.com/2014/03/13/the-passion-of-joan-of-arc-la-passion-de-jeanne-darc/

https://www.royalbooks.com/pages/books/134687/carl-theodor-dreyer-hans-wiers-jenssen-director-play/day-of-wrath-original-double-weight-photograph-from-the-1943-film

https://repositories.lib.utexas.edu/bitstream/handle/2152/83125/Day%20of%20Wrath%20%281943%29%20-%20Not%20Even%20Past.pdf?sequence=2&isAllowed=y

100 ταινίες για μια ιδανική ταινιοθήκη, επιμέλεια: Κλοντ Ζαν Φιλίπ, μετάφραση: Ρίτα Κολαΐτη, εκδόσεις: Καστανιώτη. 

https://mubi.com/films/the-castle-within-the-castle

https://www2.bfi.org.uk/news-opinion/news-bfi/features/fast-track-fandom-where-begin-carl-dreyer

https://www.imdb.com/title/tt0308296/

https://www.carlthdreyer.dk/en/carlthdreyer/films/projects/medea

https://www.carlthdreyer.dk/en/carlthdreyer/about-dreyer/themes/dreyers-jesus-jew-among-jews

https://www.carlthdreyer.dk/en/carlthdreyer/films/dreyers-short-films-overview

https://www.dfi.dk/en/viden-om-film/filmdatabasen/film/ronne-og-nexos-genopbygning